Η «Ενηλικίωση» της ΕΕ και η νέα Αρχιτεκτονική Ασφαλείας
Προσερχόμενος στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στις Βερσαλλίες, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έκανε λόγο για μία «βίαιη ενηλικίωση» της Ευρώπης, απότοκο της παράνομης και απρόκλητης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Από τις αρχές Νοεμβρίου 2021, όπου οι ΗΠΑ ενημέρωσαν τους Συμμάχους για την μεγάλης κλίμακας συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων κοντά στα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας, η Ευρώπη προσπάθησε να μεσολαβήσει μέσω της Διπλωματίας. Αν και όλοι ήλπιζαν πως επρόκειτο για μία ακραία μορφή πίεσης του Βλαντιμίρ Πούτιν που στόχευε σε αλλαγή του φιλοδυτικού και φιλονατοϊκού προσανατολισμού του Κιέβου – και η οποία θα σταματούσε με την αναγνώριση των αυτόνομων περιοχών του Ντονμπάς – η έναρξη της ρωσικής εισβολής τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου απέδειξε το αντίθετο.
Η ρωσική πλευρά ενδεχομένως υπολόγιζε ότι η συνήθως αργή στις αντιδράσεις της ΕΕ, δεν θα κατέληγε εύκολα σε μία ενιαία γραμμή. Ωστόσο διαψεύσθηκε, αφού από την πρώτη στιγμή όλα τα κράτη-μέλη καταδίκασαν απερίφραστα την κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου από την Ρωσία, όπως και την αναθεωρητική της λογική και πρακτική. Παράλληλα προέβησαν στην επιβολή πολύ αυστηρών κυρώσεων σε απόλυτη συνέργεια με το ΝΑΤΟ.
Έχοντας αντιληφθεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί ευθεία απειλή και για την Δύση, η ΕΕ κατέρριψε ταμπού που διατηρούσε από την ίδρυσή της και αποφάσισε να χρηματοδοτήσει για πρώτη φορά στην ιστορία της την αγορά όπλων για μία τρίτη χώρα, την Ουκρανία εν προκειμένω. Παράλληλα, πολλά κράτη-μέλη, ανταποκρινόμενα στα αιτήματα της Ουκρανίας, απέστειλαν αμυντικό υλικό και ανθρωπιστική βοήθεια, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Οι μνήμες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η νέα απειλή ασφαλείας οδήγησαν πολλές χώρες να αυξήσουν γενναία τον αμυντικό τους προϋπολογισμό. Μάλιστα ο Καγκελάριος Σόλτς, ανακοίνωσε αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού κατά 100 δις Ευρώ, καταρρίπτοντας άλλο ένα ταμπού, που ήθελε την Γερμανία μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, να παραμένει σχετικά αδύναμη στο αμυντικό πεδίο.
Οι εξελίξεις σηματοδοτούν την ενεργοποίηση μίας κοινής Ευρωπαϊκής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Άμυνας, με καθυστέρηση 20 ετών. Προφανώς ο άξονας Γαλλίας – Γερμανίας θα παίξει καθοριστικό ρόλο στον τομέα της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης. Το ζητούμενο είναι να ευθυγραμμιστεί η οικονομική δύναμη της ΕΕ με την γεωπολιτική της ισχύ, η οποία σαφώς υπολειπόταν. Με αυτό τον τρόπο η ασφάλεια της Ευρώπης θα πάψει να εξαρτάται από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, αν και θα δρουν συμπληρωματικά.
Άλλο ένα σημάδι της απότομης «ενηλικίωσης» της ΕΕ, είναι η απόφασή της να προχωρήσει σταδιακά στην ενεργειακή απεξάρτηση από την Ρωσία. Είναι ενδεικτικό, ότι παρόλο που η Ρωσία, με την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και τον πόλεμο με την Γεωργία το 2008, είχε δώσει «δείγματα γραφής», η Ευρώπη δεν πήρε τα μέτρα που όφειλε να πάρει. Αυτό οδήγησε σήμερα στο οξύμωρο, η ΕΕ να έχει επιβάλει αυστηρότατες μεν κυρώσεις στην Ρωσία, αλλά παράλληλα να συνεχίζει να πληρώνει δισεκατομμύρια ευρώ κάθε εβδομάδα για να προμηθεύεται τα βασικά ενεργειακά προϊόντα από την Ρωσία. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί και δικαίως, ότι τα χρήματα της ΕΕ συντηρούν την ρωσική εισβολή…
Το βέβαιο είναι ότι ο πόλεμος που προκάλεσε ο Πούτιν στην Ουκρανία άλλαξε μέσα σε λίγες ημέρες την παγκόσμια Αρχιτεκτονική Ασφαλείας και ιδιαίτερα την γεωπολιτική αντίληψη της ΕΕ. Ήρθε η ώρα η Ευρώπη να μετεξελιχθεί σε μία ισχυρή Ένωση, στρατηγικά αυτόνομη και εγγυήτρια της σταθερότητας και της ειρήνης στην Ευρασία.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΠΑΡΟΝ» στις 20/3/2022
του Στέφανου Σωτ. Γκίκα