Το «παζάρι» της Μαδρίτης
*Του Στέφανου Σωτ. Γκίκα
Η ατζέντα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη επηρεάστηκε έντονα από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Υπό αυτό το πρίσμα, εγκρίθηκε η πολύ σημαντική νέα έκδοση της Στρατηγικής Αντίληψης της Συμμαχίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει για την Ελλάδα το γεγονός ότι στο νέο στρατηγικό δόγμα εντάχθηκε «η προστασία της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας, του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως το αξιακό πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η Συμμαχία».
Αναμφίβολα, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην στάση της Τουρκίας, η οποία τελικά συμφώνησε στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, παρά τις έντονες αντιρρήσεις που είχε διατυπώσει αρχικά.
Στην Διεθνή Πολιτική, η διαδικασία των διαπραγματεύσεων κατέχει δεσπόζουσα θέση. Στην Μαδρίτη η Τουρκία έδωσε την συγκατάθεσή της για την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ, μία ένταξη που θα δυναμώσει την Συμμαχία και θα ενισχύσει την Ασφάλεια στην Ευρώπη. Από την άλλη, η τριμερής Συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ Σουηδίας, Φινλανδίας και Τουρκίας είναι ένα από τα ανταλλάγματα που έλαβε η Τουρκία. Ίσως να πήρε όμως και το «οκ» για μια νέα Αμερικανοτουρκική προσέγγιση και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία.
Μελετώντας το κείμενο της Τριμερούς, διαπιστώνεται ότι δεν υιοθετήθηκαν οι σκληρές θέσεις της Τουρκίας. Σημαντική είναι επιπλέον η ρητή πρόβλεψη ότι εκδόσεις υπόπτων για τρομοκρατία προς την Τουρκία, θα υλοποιούνται μόνο με σεβασμό στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τις εκδόσεις, γεγονός που σαφώς μειώνει τις τουρκικές προσδοκίες.
Περιορισμένο είναι εξάλλου το όφελος που έχει η Τουρκία από την αναφορά στην επιθυμία της να συμμετάσχει στην Κοινή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας (ΚΠΑΑ) και στο σχήμα την Μόνιμης Διαρθρωμένης Αμυντικής Συνεργασίας (PESCO). Η στήριξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην ουσία δεν προσπερνά το σκόπελο της απαιτούμενης ομοφωνίας εντός της ΕΕ, όπου προφανώς «αγκάθια» για την Τουρκία αποτελούν η Ελλάδα και η Κύπρος.
Τώρα, η συνάντηση των Προέδρων Ερντογάν και Μπάιντεν στο περιθώριο της Συνόδου, θα μπορούσε να θεωρηθεί μέρος του ανταλλάγματος για την άρση των τουρκικών αντιρρήσεων. Είναι ωστόσο ενδεικτικό ότι στο Δελτίο Τύπου του Λευκού Οίκου που ακολούθησε, γίνεται αναφορά στην ανάγκη διατήρησης της σταθερότητας στο Αιγαίο και στην Συρία, δύο σημεία όπου η στάση της Τουρκίας προβληματίζει έντονα τις ΗΠΑ.
Γενικότερα το αποτύπωμα της Συνόδου Κορυφής ήταν θετικό για την Συμμαχία, αφού η Φινλανδία και η Σουηδία, θα ενισχύσουν το ΝΑΤΟ, το οποίο προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες ασφαλείας που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Επίσης θετικό στοιχείο ήταν η μη υλοποίηση των απειλών του Ερντογάν, περί προβολής της τουρκικής θέσης για την ανάγκη αποστρατικοποίησης των Ελληνικών νησιών, που βεβαίως εάν το τολμούσε θα έπαιρνε την κατάλληλη απάντηση από τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Το αμέσως προσεχές διάστημα θα δείξει αν αυτή η φημολογούμενη νέα Αμερικανοτουρκική προσέγγιση αποκτήσει ουσιαστικό υπόβαθρο. Σε κάθε περίπτωση, η Ελληνοαμερικανική στρατηγική εταιρική σχέση εδράζεται σε στέρεες βάσεις και είναι ισχυρότερη από ποτέ.
Στην Μαδρίτη αποδείχθηκε ότι στο καιροσκοπικό πολιτικό «παζάρι» ό,τι λάμπει, δεν είναι χρυσός.
*Δημοσιεύθηκε στις 1/7/2022 στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
